Το πολιτιστικό δρώμενο της αποκριάς είναι απόλυτα συνυφασμένο με την πόλη της Κοζάνης. Αποτελεί το κορυφαίο γεγονός της πόλης που προσελκύει πλήθος κόσμου για να παρακολουθήσει ένα παραδοσιακό και καλά οργανωμένο γεγονός. Το έθιμο της αποκριάς στην χώρα μας μεταφέρθηκε από την Ιταλία και συγκεκριμένα από την Βενετία μετά τον Τουρκικό ζυγό. Στην Κοζανίτικη αποκριά δεν μπορεί να ανιχνευθεί με σιγουριά ο χρόνος εξέλιξης της, παρόλα αυτά η ανάλυση του Βασίλη Σιαμπανόπουλου που φαίνεται να είναι η πιο εμπεριστατωμένη, αναφέρει την παρουσία της αποκριάς κατά τους Βυζαντινούς χρόνους με το έθιμο των Βυζαντινών Καλάνδρων ή Καλενδών, με χαρακτηριστικό γνώρισμα τις μεταμφιέσεις. Μέχρι και το 1860 όπου απαγορεύτηκαν οι εκδηλώσεις από τους Τούρκους, το έθιμο εξελισσόταν από την 1η μέχρι την 7η Ιανουαρίου. Το 1902 οι εκδηλώσεις μεταφέρονται στην Κυριακή της Τυροφάγου για να περιοριστούν οι μέρες ξεφαντώματος και αναταραχών και γίνεται μετατόπιση των εορτών από το Δωδεκαήμερο στις Αποκριές, με αφορμή και την ίδρυση του Γυμνασίου και του Μουσικού Συλλόγου Πανδώρα και την έναρξη του Μακεδονικού αγώνα. Οι εκδηλώσεις πλέον ονομάζονται Καρναβάλια από την επίδραση του αστικού Καρναβαλιού που είχε εδραιωθεί στα μεγάλα αστικά κέντρα. Το 1950 ιδρύεται ο Τουριστικός σύλλογος «Λασσάνης» και η Αποκριά ξαναρχίζει μετά από παύση εξαιτίας του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Μέχρι και το 1970 η Αποκριά στην Κοζάνη γνωρίζει σημαντική άνοδο και μεγάλη οργανωτική συμβολή, η δεκαετία του 70’ χαρακτηρίζεται από πτωτική πορεία και προσπάθεια επιβίωσης του εθίμου. Όμως το 1981 γίνεται μεγάλη προσπάθεια από δημαρχία και εμπορικό σύλλογο ώστε οι πολίτες να στηρίξουν και να συμμετάσχουν στην Αποκριά και ιδίως τους Φανούς. Στην δεκαετία του 90’ η Αποκριά ακμάζει σημαντικά με την εισαγωγή νέων εκδηλώσεων και αναπροσαρμογής των παλαιών. Καθιερώθηκαν τα Γλέντια των Φανών κατά την διάρκεια όλου του Δεκαημέρου. Το 1996 συστήνεται η Δημοτική Επιχείρηση Πολιτισμού(Οργανισμός αθλητισμού, πολιτισμού και νεολαίας) που αναλαμβάνει την διοργάνωση της Αποκριάς, οι εκδηλώσεις χρήζουν όλο και μεγαλύτερης προετοιμασίας, οργάνωσης και ανάγκη για σημαντική χρηματοδότηση. Επίσης τα ΜΜΕ προβάλουν τις μέρες εορτασμού και όλο και περισσότεροι επισκέπτες έρχονται ιδίως για το τελευταίο τριήμερο. Εκείνο όμως που έχει μεγάλο ενδιαφέρον είναι η μαζική συμμετοχή των κατοίκων της Κοζάνης σ ’όλα τα δρώμενα.
Σήμερα η πολιτιστική κληρονομιά που αφήνει το δρώμενο της Αποκριάς είναι υψίστης σημασίας. Παρόλο που τα βασικά στοιχεία μας επιτρέπουν να την κατατάξουμε σε Αγροτική αποκριά, εξαιτίας του λατρευτικού και εθιμικού χαρακτήρα της, την μαγική προέλευση καθώς και την ανατροπή της φυσικής και κοινωνικής τάξης των πραγμάτων, η Κοζανίτικη Αποκριά διαθέτει και σημαντικές ιδιαιτερότητες που της προσδίδουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο Φανός είναι το χαρακτηριστικό σημείο αναφοράς της, μια ιδιότυπη τελετή που περιλαμβάνει χορό, τραγούδι και φαγοπότι γύρω από τον βωμό της καθαρτήριας πυράς. Έντονα διονυσιακή και φαλλική ατμόσφαιρα που χρωματίζει και τις υπόλοιπες εκδηλώσεις. Οι καθημερινές εκδηλώσεις στην κεντρική πλατεία με την συμμετοχή των φανών και των παιδικών φανών, διαφορετικών κάθε φορά, και με την ενεργή συμμετοχή των συλλόγων, καλλιτεχνών και συγκροτημάτων, ώσπου φτάνουμε στην τελευταία ημέρα των Αποκριών που κορυφώνεται το γλέντι με την παρέλαση των αρμάτων, κάθε Φανός και σύλλογος παρουσιάζει το άρμα του και το βράδυ ανάβουν όλοι οι Φανοί μαζί και κάθε γωνιά της πόλης γλεντάει με τα τοπικά ακούσματα και γεύεται τα παραδοσιακά εδέσματα. ( πηγή: Ματίνα Τσικριτζή – Μόμτσιου «Αποκριά στην Κοζάνη»)